Veiligheid
Als je in het gezin waarin je bent opgegroeid niet veilig was, mis je een belangrijke basis die je nodig hebt om ontspannen in het leven te staan.
Bij onveiligheid kun je bijvoorbeeld denken aan:
- Fysieke onveiligheid
- Verwaarlozing
- Seksueel misbruik
- Je emoties mogen er niet zijn
- Geen kind kunnen zijn
- Verantwoordelijkheden hebben die niet passen bij je rol of leeftijd
Veiligheid heb je (binnen het gezin of daarbuiten) als je wordt gezien voor wie je bent, je fysiek veilig bent (voorziening in je fysieke basisbehoeften) en je kunt ervaren dat je bestaansrecht hebt (= een volwaardig persoon kunt zijn in het gezinssysteem).
Waarom is veiligheid zo belangrijk?
Een basisgevoel van veiligheid in het gezin legt de basis voor je veilig voelen in jezelf en de wereld. Daarmee kun je gezonde en evenwichtige relaties opbouwen, je kunt handelen vanuit zelfvertrouwen en het geeft je de ruimte om je gedrag en houding te kiezen. Vanuit onveiligheid handel je vanuit beschermingsmechanismen en die kies je niet.
Veiligheid bestaat uit twee onderdelen: veiligheid vanuit je omgeving (externe veiligheid) en veiligheid binnen in jezelf (interne veiligheid).
Wat is interne veiligheid?
Je voelt je veilig in jezelf als je hebt kunnen ervaren (in mindere of meerdere mate) dat je kunt vertrouwen op je emoties en handelwijze en je zelf invloed hebt op je eigen veiligheid.
Interne veiligheid raak je kwijt als je te maken hebt met situaties waarin je de onveiligheid (deels) niet hebt kunnen tegenhouden.
Je zult begrijpen dat, wanneer je te maken hebt gehad met de eerder genoemde onveilige situaties als kind, je dus geen of weinig interne veiligheid hebt kunnen opbouwen. Hoe minder invloed je had om jezelf te beschermen, hoe kleiner het gevoel van interne veiligheid.
Beschermingsmechanismen
Bij manieren om jezelf te beschermen kun je denken aan:
- Vechten – Je verzet je fysiek, emotioneel of geestelijk tegen je omstandigheden
- Vluchten – Je vlucht fysiek, emotioneel of geestelijk en daarmee creëer je afstand tussen jou en de dreiging om de impact daarvan kleiner te maken. Dissociatie is daar een voorbeeld van.
- Bevriezen – Je creëert stilstand en zet je systeem op scherp om juist te kunnen reageren.
Deze drie reacties op een bedreigende situatie zitten in onze natuur. Je kiest ze dus niet, het zijn primaire reacties die je ook in de dierenwereld terugziet. Ze komen alle drie vanuit hetzelfde principe: je veiligheid behouden of terugwinnen.
Hoe veiliger je je voelt (intern en extern) hoe minder je gebruik hoeft te maken van die beschermingsmechanismen en hoe meer ontspannen je dus kunt leven.
Als je beschermingsmechanismen heel sterk aanwezig zijn, dan ben je vooral bezig met overleven (handelen vanuit stress) in plaats van leven.
Dit kan te maken hebben met bedreigende situaties in het nu maar ook met dreiging vanuit situaties in het verleden die nog niet losgelaten zijn.
Veiligheid is een belangrijke voorwaarde
Het ervaren van een gevoel van veiligheid is een heel belangrijke voorwaarde voor je levensgeluk. Voordat je stappen kunt maken om te groeien, moet er in een bepaalde mate een gevoel van veiligheid zijn.
Je kunt het vergelijken met een situatie waarin je honger lijdt: de belangrijkste voorwaarde die je nodig hebt is eten. Zolang je dat niet hebt, kun je geen andere stappen maken.
