Als je opgegroeid bent in een onveilige situatie, zijn je interne en externe veiligheid maar in heel beperkte mate aanwezig. Wat ik hiermee bedoel lees je in de blog veiligheid en onveiligheid.
Je zou kunnen denken dat je vanuit zo’n situatie alleen maar handelt vanuit beschermingsmechanismen. Gelukkig is dat niet waar en in deze blog leg ik dat uit.
Je beschermingsmechanismen zijn ingebouwd in je menselijke natuur, je zou ze oerreacties kunnen noemen.
Naast deze primaire reacties hebben we als mens ook onze mentale reacties. We zijn steeds in staat om ons een beeld te vormen van situaties waar we ons in bevinden, zelfs als we primair vanuit een overlevingsmechanisme handelen.
Opbouwen na een onveilige start
De grootste uitdaging voor het opbouwen van je leven na een onveilige start is zelf de basis gaan leggen voor interne en externe veiligheid.
Je zult daar een aantal belemmeringen in ervaren:
- Je denkt dat je niet weet wat veiligheid is
- Je beschermingsmechanismen zijn veel sterker aanwezig dan je mentale vermogen om te relativeren
- Je eigenwaarde is aangetast
- Je basisgevoel is dat je moet vechten voor je veiligheid
- Je hebt een verkeerd beeld of geen beeld meegekregen over gezonde relaties
- Je hebt geen vertrouwen in je bestaansrecht
- Je conclusies over jezelf en de wereld kloppen niet
- De verwarring binnen in je tussen het herkennen van het verschil tussen veiligheid en dat wat je bekend is vanuit vroeger (onveiligheid is een vertrouwd gegeven, dus neig je er naar die vertrouwdheid opnieuw op te zoeken)
- Je hebt vaak afgeleerd om op je gevoel te vertrouwen
Steunpunten die je toch wel hebt
Gelukkig heb je ook steunpunten vanuit deze onveilige start, al voel je die misschien nu niet:
- Diep van binnen, in je menselijke natuur, zit je primaire reactie op veiligheid
- Je hebt gebouwd aan je interne veiligheid, ook al heb je de dreiging niet kunnen afweren
- Het vermogen om stapsgewijs de kracht van je beschermingsmechanismen terug te brengen naar een gezond niveau
- Je vermogen om je veilig te voelen
- Je vermogen om vastgezette emoties onder ogen te zien en los te laten
- Je vermogen om conclusies die je getrokken hebt, te herzien
- Je hebt jezelf in veiligheid gebracht, want je bent er nog
- Je vermogen om jezelf eerst in veiligheid te brengen zodat je daarna stapsgewijs jezelf naar het volgende niveau kunt tillen
- Je (soms verstopte) talenten.
Hoe ging dat bij mij?
Terugkijkend op mijn eigen proces is mijn grootste moeilijkheid geweest om het onderscheid te maken tussen veiligheid en het onbewust opzoeken van onveiligheid (vanuit vertrouwdheid) in werk, relaties en de manier waarop ik met mezelf omging.
Ik kon al zo blij zijn met een beetje veiligheid dat ik de onveiligheid die daarbij zat voor lief nam, ik was immers gewend om die mate van onveiligheid te verdragen.
In onze menselijke natuur zit gelukkig ook een sterke drang om niet afgeronde zaken alsnog af te ronden . Situaties die zich blijven herhalen, brengen je steeds bij dezelfde emotionele lading. Daar ligt een kans om de emoties die vast zitten los te laten en je mentale vermogen om te relativeren in te zetten.
Wat je nodig hebt om aan je eigen veiligheid te gaan bouwen
Zeker vanuit een onveilige start is het nog belangrijker dan anders dat er aan bepaalde randvoorwaarden voldaan wordt om stappen te kunnen gaan maken.
- Veiligheid: iemand die je veiligheid biedt en je brengt bij je eigen interne veiligheid
- Draagkracht: om stappen te kunnen gaan maken heb je een goede balans nodig tussen draagkracht en draaglast. Als die er niet voldoende is, moet je daar eerst iets aan doen (zie ook de blog over draagkracht)
- Vertrouwen: in jezelf en degene die je begeleidt naar de schat die onder je pijnlagen ligt
- Je mentale vermogen: om de conclusies die je hebt getrokken over jezelf te ontkrachten
- Moed: om door te gaan als het lijkt of er geen einde komt aan de pijnlagen
- Geduld: vooral met jezelf omdat je grote schade hebt geleden en het tijd kost om die schade te herstellen
- Hoop: hoop op een beter leven, hoop dat je daar zelf invloed op kunt hebben en hoop die je put uit nieuwe ervaringen die je opdoet na het maken van je stappen.
Waar moet je beginnen?
De allerbelangrijkste factor om aan te werken is je interne veiligheid. Als je komt vanuit een onveilige start, heb je geleerd om de buitenwereld te wantrouwen. Zodra je in jezelf kunt ervaren dat je zelf invloed kunt hebben op de manier waarop je in het leven staat, krijg je draagkracht om de factoren die bij externe veiligheid horen aan te pakken.
Vanuit dat gegeven ben ik me tijdens mijn persoonlijke weg gaan richten op mijn eigen gedrag en hoe ik daar invloed op kon uitoefenen.
Dat heeft vooral gebouwd aan mijn eigenwaarde, waardoor ik steeds meer de durf had om bijvoorbeeld meer eisen te stellen aan relaties en grenzen ook kon neerleggen en houden.
Mijn advies is wel om professionele hulp in te schakelen, in de eerste plaats als steun (=veiligheid) maar ook om je te helpen de knoop te ontwarren van alle factoren die het je moeilijk maken om stappen vooruit te doen. Een goede hulpverlener kan je met de juiste balans tussen afstand en nabijheid coachen om je eigen weg en veiligheid te vinden.
